Dunajec
DunajecDunajec (
słow.
Dunajec,
niem.
Dunajetz lub Dohnst) –
rzeka
w południowej
Polsce
, prawy
dopływ
Wisły
(rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód
Czarnego Dunajca
i
Białego Dunajca
w m.
Nowy Targ
; za początkowy odcinek uważa się Czarny Dunajec[1]. Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między
Sromowcami Niżnymi
a
Szczawnicą
. Powierzchnia
dorzecza
wynosi 6804 km², z tego w Polsce 4854,1 km², na Słowacji 1949,9 km² (z czego 1594,1 km² przypada na dorzecze
Popradu
, a 355,8 km² – na zlewnię samego Dunajca). Po połączeniu potoków źródłowych Dunajec płynie szeroką doliną przez
Kotlinę Nowotarską
. Następnie zasila spiętrzenie wód przez
zapory
w
Niedzicy
(
Zbiornik Czorsztyński
) i
Sromowcach Wyżnych
(
zbiornik Sromowce Wyżne
). Przepływając przez
Pieniny
tworzy malowniczy
przełom
na odcinku między
Sromowcami Wyżnymi
a
Szczawnicą
, jednocześnie będąc rzeką graniczną między Polską a
Słowacją
. Dalej płynie na północ przez
Beskidy Zachodnie
(przełom między
Pasmem Lubania
a
Pasmem Radziejowej
),
Kotlinę Sądecką
(po połączeniu z największym dopływem
Popradem
płynie szeroką doliną wielodzielnym
korytem
) i Pogórze Beskidzkie. Przełamuje się przez wzniesienia
Pogórza Rożnowskiego
(zapory wodne: w
Rożnowie
–
Jezioro Rożnowskie
i
Czchowie
–
Jezioro Czchowskie
) wpływa do
Kotliny Sandomierskiej
, a następnie obwałowanym korytem przez szeroką dolinę na
Nizinie Nadwiślańskiej
. Uchodzi do Wisły w okolicach
Opatowca
i
Ujścia Jezuickiego
. Dunajec charakteryzuje się bardzo dużymi, gwałtownymi wahaniami poziomu wody (do 11 m w dolnym biegu) i wielkości
przepływu
(Nowy Targ min. przepływ 1,60 m³/s, średni 14,3 m³/s, maks. 604 m³/s; przy ujściu średni 84,3 m³/s zaś maksymalny 3500 m³/s), co skutkowało nieraz katastrofalnymi
powodziami
(
1934
,
1970
). Utworzone zbiorniki wodne służą celom
retencyjnym
, energetycznym i rekreacyjnym. Główne dopływy: Nad Dunajcem leżą:
Nowy Targ
,
Łopuszna
,
Dębno
,
Czorsztyn
,
Niedzica
,
Szczawnica
,
Krościenko
,
Tylmanowa
,
Nowy Sącz
,
Podegrodzie
,
Rożnów
,
Czchów
,
Melsztyn
,
Tropie
,
Zakliczyn
,
Kurów
,
Stary Sącz
,
Łącko
,
Maszkowice
,
Lusławice
,
Wojnicz
,
Żabno
,
Niedomice
,
Wielogłowy
,
Wierzchosławice
. Dunajec ma duże znaczenie dla turystyki i rekreacji – spływ pienińskim przełomem Dunajca to atrakcja turystyczna na skalę europejską, występują dogodne warunki dla uprawiania
kajakarstwa górskiego
. Dunajec jest również sporą atrakcją wędkarską. Występują w nim liczne gatunki ryb. W górnym biegu od źródeł po połączenie z Popradem, gdzie Dunajec ma charakter rzeki górskiej, są to:
pstrąg potokowy
,
lipień
,
kleń
,
brzana
,
świnka
,
ukleja
,
okoń
,
jelec
,
brzanka
; rzadziej, okresowo, bądź miejscowo:
szczupak
,
płoć
,
leszcz
,
pstrąg tęczowy
,
głowacica
,
troć
jeziorowa; z ryb niewędkarskich:
głowacz pręgopłetwy
i
białopletwy
,
strzebla potokowa
; sporadycznie inne gatunki. W zbiornikach zaporowych oraz rzece poniżej zapory Czchowskiej przeważają ryby spokojnego żeru (karpiowate) oraz nizinne drapieżniki (
szczupak
,
sandacz
,
okoń
,
sum
). Ilość ryb poszczególnych gatunków podlega rokrocznie dynamicznym zmianom, z powodu silnej presji wędkarskiej,
kłusownictwa
oraz niekorzystnego wpływu zespołu zbiorników Czorsztyn-Niedzica[]. Przypisy Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Dunajec":
Marcin Szyszkowski
965 - 1999, , Warszawa 2000.Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "
Wołanie z Wołynia
", 2001. . Poprzednik
Piotr Tylicki
Książę siewierski
1616
-
1630
Następca
Andrzej Lipski
Poprzednik
Stanisław Gomoliński
Biskup łucki
1604
...
Jan Bodzanta (biskup krakowski)
...
Nowy Sącz
...
Wiślanie
...
Województwo nowosądeckie
...
Województwo lwowskie
lwowskim: Niżankowice, Stara Sól i Ulanów oraz w krakowskim: Brzostek, Ciężkowice, Czarny Dunajec (wieś), Lanckorona, Uście Solne, Wiśnicz Nowy i Wojnicz↑ 15,0 15,1 15,2 ...
Przełom rzeki
...
Powódź
...
Bieszczady
...
Beskid Wyspowy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Dunajec":
207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 13)
...
205. Sieć hydrograficzna Polski (plansza 7)
Dunajec
247
...
207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 8)
...
|